Mesnevi 1. Ciltten Notlar


Dinle neyden kim hikâyet etmede
Ayrılıklardan şikâyet etmede
Beni kamışlıktan kestiklerinden beri
Ahımdan herkes inlemede.
(Kamışlık: Cennet, Ney: İnsan, Ayrılık: Dünyaya iniş, Özlem: Allah)

*Dildeşinden ayrı düşen yüz türlü nağmesi bile olsa, dilsizdir. Gül solup da mevsim geçince bülbülden nağme duyamazsın.
*Kimin aşka eğilimi yoksa, kanatsız kuş gibidir.

*Rahmet kapıları dilencilere hırslarından dolayı kapandı.Zekât verilmeyince yağmur bulutu gelmez, zina artınca bulaşıcı hastalıklar artar. İçine gam ve kasvetten ne gelirse korkusuzluk ve küstahlığından gelir.

*Her odunun kokusu dumanından çıkar.İnleme, hastalığın çeşidini ele verir.

*Aşk, Allah sırlarının usturlabıdır.(Usturlab: Güneşin yüksekliğini ölçen alet) Dilin tefsiri pek aydınlatıcıdır. Fakat dile düşmeyen aşk, daha nurludur .

*Vakit keskin bir kılıçtır. Sufi, vakit oğludur. Yarın demez, anı değerlendirir.

*Sırların gönülde kalırsa, muradın çabuk gerçekleşir. Tohum toprağa gizlenirse yeşerir.

*Zahiri güzelliği ait olan aşklar aşk değildir. Onlar sonuçta utanç olurlar.

*Cihan dağdır, yaptıklarımız ses. Başına gelenler o sesin yankısıdır .

*Bu sıkıntılar çileler ocağın posayı gümüşten ayırması içindir. İyi ve kötünün imtihanı altının kaynatılıp, tortunun üste çıkmasıdır.

*Dünya hissi cihanın, din hissi göklerin merdivenidir. Dünya hissinin sağlığını hekimden,din hissinin sağlığını Muhammed'den iste. Dünya hissinin sağlığı vücut sağlığıdır. Din hissinin sağlığı arzuları öldürmektir.

*İnsan tarafgirlik, hiddet ve şehvetten şaşı olur. Hiddet ve şehvet ruhu Hak'tan ayırır. Garez gelince, hüner örtülür.

*Fare nin şerrini def etmeden ambara buğday koyma.

*Kalp huzuru olmadan namaz tamam olmaz.

*Beden haset evidir .

*Bu âlem canların hapishanesidir.

*Nakış ve suret manâyı görmeyi engeldir .

*Akıl ve zekâ kemâle ermekle Allah'a varılmaz.Yöneticiler hediye ve ihsanını çok bilmişlere değil,önlerinde acizlenenlere verirler.

*Manâ yüzünden yükselmek, temiz ruhlara nasiptir .

*Kimde dert varsa o koku almış, dermana ermiştir.Kim daha çok uyanıksa, derdi daha fazladır.

*Parçaların yüzü bütüne dönüktür. Bülbülün aşkı da güle.

*Putların anası nefistir.

*Ahad ve Ahmed'e yapış ki, beden ebucehilinden kurtul.

*Allah bir kimsenin perdesini yırtmak isterse o kişiyi temiz insanları ayıplamaya sevk eder. Ayıbını örtmek dilerse o kimse ayıplı kimseler hakkında konuşamaz hale gelir. Yardım etmek isterse, ona dua ve yakarış kapısını açar.

*Her ağlamanın sonu gülmektir.

*Akarsu nerdeyse orası yeşerir. Gözyaşı varsa rahmet gelecektir.

*Gam görünce istiğfar et. Çünkü gam Yaratıcı'nın emri ile tesir eder. Allah dilerse bizzat gam ve sıkıntı sana neşe bile olabilir.

* Fakirlik korkusu insanları hırs ve emele lokma yapmıştır.

*Dünya zindan biz mahpususuz; zindanı del kurtul.Ten bir gemi, dünya denizdir. Dünyayı tenine koyarsan, gemi batar. Ayaklarının altına al ki yüzüp gidesin.

*Âlem cesettir. İlim can.

*Üç şey hakkında dudağını kıpırdatma: Gittiğin yol, paran ve mezhebin .

*Hikmet arayanlar: Hikmet kaynağı olur.Tahsilden ve sebebe bağlanmaktan kurtulur.Bilgileri hıfzeden levh, levhi mahfuz olur, akıl ruhtan feyz alır.

*Heva (arzular) iman kapısının kilidi dir.

*İçi kötü olanın ayıbını deri örter.İçi iyi olanın aybını gayb âlemi örter.

*Kalemin su, kağıdın rüzgar ise ne yazarsan yaz kıymeti yoktur.

*Manâsız söz; suya yazılan yazıdır.

*Gözün nuru gönül nurudur .

*Kaza gelince bilgi ve tedbir uykuya yatar.

*Allah insana akıbetine göre isim verir.Halk Ömer'i müşrik bilirdi.Ama Allah ezelde onu mümin yazdı. Mümin oldu.

*Kaza seni gece gibi sarsa da elinden tutacak olan yine odur.Seni emin kılmak için Allah'ın bela ile korkutmasını da bir çeşit yardım bil.

*Sağlık; zıtların barışıdır.Aralarında savaş varsa bedene ölüm gelir

*Zalimin zulmü karanlık kuyudur.Sonunda içinde boğulur.

*İnsanlardan gördüğün zulümler senin huyundur.Sen kendi huyunu onların aynasında seyredersin.

*Ey gam ateşine dalan! Ateşe azar azar nur serp de nur olsun.

*Dünya; dedikodu, tartışma ve bahis kuyusudur. Bu kuyuya düşersen sağlam çıkamazsın .

*Üstünlükler ve durumların değişmesini Hak'tan bil .

*Birkaç gün su içmeyi bırak. Ağzını ebediyet şarabına daldır ki hakikât içesin.

*Cehennem bu nefistir.Bizim nefsimiz ateşten parçadır. Parça bütünü özler. Nefsin hedefi de ait olduğu cehenneme bizi çekmektir.

*Ok gibi doğru olursan, hiçbir yay seni tutamaz. Hakça ol ki, nefis yayından hakikâte fırla.

*İnsan, gözden ibarettir. Göz ise dostu gören gözdür.

*Hak'tan korkup takva yolundan tutandan cinler ve insanlar korkarlar.

*Ekmek sofrada cansızdır. Vücuda girince neşeli ruh olur.

*Allah'ın yaratması bizim işlerimizi meydana getirir. Bizim işlerimiz Allah işlerinin eseridir.

*Allah Adem'e'Senin suçunu da ben takdir ettim.Ama sen suçun tamamını üstüne alıp tevbe ettin.Niye , Rabb'im bunu sen yaptırdın demedin'dedi.Adem'korktum, edep dışına çıkamazdım'dedi.Allah'işte o edebin sebebi ile biz seni koruduk ve kayırdık'dedi.

*Hürmet eden, hürmet görür.

*Akıl hakim iken Ömer'le Ebulhakem bir idi.Ömer can âlemine geçti Halife oldu.Ebulhakem akıl aleminde kaldı.Ebucehil oldu.

*Kuran'ın hükümlerini tutar,kıssalarından hisse alırsan can kuşuna ten kafesi dar gelir.

*Halk arasında meşhur olmak, sırlara ermeye engeldir.Şöhretten kurtulmaya bak.

*Dostların sevgiliyi anması sevgiliye ne mutludur.

*Allah'ım kahrına da, lütfuna da hakkı ile âşıkız.

*Dil çakmaktaşı ve demiri gibidir.Dilden çıkan ateş olur.

*Şeker gibi söz söylemek istersen helva yemeği bırak, sabret.Firaset sahiplerinin hırsı sabra, çocukların hırsı helvayadır.Sabreden arşa çıkar, helva yiyen yerde kalır.

*Kâmil insan toprak tutsa altın olur, eksik insan altın tutsa toprak olur.

*Söze kulaktan gir.(Önce dinle)

*Adem Allah'ın azabından ağlamakla kurtuldu.

*Helal lokma, nuru ve olgunluğu arttırır.İlim, hikmet, aşk, incelik helal lokmadan doğar.Lokma tohumdur; mahsulü fikir.Lokma denizdir; incisi fikir.

*Ağızdan bir kere çıkan söz; yaydan çıkan ok gibidir.

*Canını yak ki, tenin aydınlansın.

*Padişahlar önlerinde eğilene ikram ederler. Çok bilenlere değil.

*Kim seviyorsa, bil ki seviliyordur.

*Susuzlar suyu arar, su da susuzları.

*Hakk'a dalan doymaz, daha çok dalmak ister.

*Âşıkların hayatı ölümdür.Gönül , gönül verilerek alınır.

*Ucuz kazanan, ucuz verir.İnci çocuğun eline geçerse onu bir somun ekmeğe satar.

*İki deniz olan gözlerin incilerle dolsun istersen, gam toprağından gözüne sürme çek de ağla.

*Dünyanın lütfu ve yaltaklanması hoş bir lokmadır. Ama az ye. Çünkü o lokma ateştendir.

*Kınanmak; kaynatılmış ilaç gibidir.

*Nefis övüldükçe firavunlaşır. Alçakgönüllü ol, büyüklenme.

*Yusuf gibi güzel olamadıysan bari Yakup gibi ağlamayı öğren.

*Niyaz ve yoksullukta ölü gibi ol.

*Nebi;'bahar yelinden yararlanın,güz yelinden sakının' dedi. Güz; nefis ve hevadır. Bahar akıl ve ruh. Güz şeytanı fısıldar. Bahar ise Evliya sözüdür.

*Bu âlemin direği gaflettir. Akıllılık ve uyanıklık öbür âlemdendir.Bunlar sana galip gelirse bu âlem gözünde alçalır. Akıllılık güneş, hırs buzdur. Akıllılık su, dünya kirdir.

*Allah kimi kendine davet ederse, o kişi dünya işlerinden vazgeçmeye başlar.

*Geçmişe üzülmek, gelecekten tedirgin olmak, Allah'la arandaki perdedir. O perdeyi ateşe at ki ardından Allah görünsün.

*Aşığın vergisi, can vermektir.Hak uğruna ekmek verene ekmek verilir. Can verene can katılır.

*Sel ister bulanık olsun, ister saf olsun madem ki geçicidir, onu konuşarak vakit öldürme.Dünya malı sele benzer.

*Bütün yaratılanlar Allah'ın ailesidir.Allah da ne güzel aile reisi!.

*Mal ve para külah gibidir.Külaha keller sığınır.

*Yoksullar mal ve mülkün ötesinde Allah'tan pek büyük rızık alırlar. İnsanlar onları anlamaz, sözlere değer vermez.

*Peygamber'fakirlik övüncümdür'dedi.

*Yoksulluğa sabret, gam ve kederi bırak artık.Yüce Allah'ın ululuğu yoksulluktur.

*Benim sözlerim can memesinde süttür.Emen olmadıkça güzelce gelmez.Dinleyen susuz ve arayıcı olursa vaiz ölü de olsa söz söyler .

*Aşağılık kişi yücelerin düşmanıdır.

*Allah kadını erkeğe yoldaş yarattı.Adem nasıl olur da Havva'dan ayrı kalır.Görünüşte su, ateşten üstündür.Görünüşte erkek kadına üstündür.Ama gerçekte su, ateşe konunca fokur fokur kaynar.Gerçekte erkekler mağluptur.Mağlupluk muhabbet vesilesi olacaksa ne mutlu mağluplara!.

*Sevgi ve merhamet, insanlık; hiddet ve şehvet, hayvanlıktır.

*Kadın Hak nurudur.Sevgili değil.Kadın sanki yaratıcıdır.Yaratılmış değil .

*Barış dalgaları gönül kirlerini giderir.Sevgi acıları tatlıya çeker.Sevgilerin aslı hak yola gitmektir.

*Sıradan otlar, bir ayda yetişir.Gül yetiştirmek istersen bir yıl bekleyeceksin.

*Su korukta ekşidir, üzümde tatlı olur, şarapta haram olur, sirkede helal olur.

*Görünüşteki iyilikler, gizli sevgilerin alemetidir .

*Akrabalık sevgiyi bildirir

*Sevgi, insanı kör ve sağır eder.

*Gözlerini heva ve hevesten yum.

*Yoksulluk aynadır. Yoksula olan tavrına göre kendini gör. Cimri misin cömert misin anlarsın.

*Herkes Hakk'ı işitemez. Her kuş bütün inciri yutamaz.

*İstetmeden vermeye bak.

*Yöneticilerin huyu halka tesir eder. Gökyüzü yeşil ise, yer yeşerir. Gökyüzü kara ise yere yıldırımlar yağar.

*Deniz ; ölüyü üstünde taşır, diriyi boğmak ister.Nefis sıfatlarını öldür ki hakikât sırlarını denizi seni üstünde taşısın .

*Manâ kapısını tıklatırsan, açarlar.Fikir ve mantık kanadını terk et ki, sırların şahini olasın.

*Görüntü ibadete engeldir.Görüntüyü bırak manâya bak.

*Gam ve kederin anahtarı sabırdır. Endişe etmekten sakın, sakin ol. İlacın başı perhizdir. Düşünce ve mantık perhizi yap ki, can kuvvetini göresin.Kaşınmak uyuza ilaç olmaz,sadece kaşıntıyı artırır.

* Süslenen kişi, kendini göstermek ister. Ahirete dünyadan ibadet süsü sürmemişsen kendini Allah'a nasıl göstereceksin!.

*Çiçek dökülünce meyva çıkar.Ten harap olunca can görünür

*Heva ve hevesle az dost ol.

*Aslanlığına güvenme. Ümit gölgesine sığın

*Dünya malı Allah'ın tebessümüdür. Ona bak ama, sarhoş olacak kadar değil .

*Hayallerimiz geniş, dünya dardır.Hayale fazla dalma, sıkıntın artar.

*Akıllı kişi sıkıntı çekerken, harap olanlardan ders alır.

*Aslana ancak akılsızlar yiğitlik taslar.

*Görüntüden geçip gönlünü arıtan, gayb sırlarına ayna olur .

*Başına gelen eziyetler artıyor değil mi? Buğdayı başak olsun diye toprağa attılar.Değirmende un olsun diye ezdiler.Ekmek oldu.Dişleri ile ezdiler.Ezil ki can olasın.Can veresin.

*Varlık yoklukta görülür. Zenginin cömertliği yoksul varsa anlaşılır.

*Noksanını gören, Allah'a kanatlanır.Kendini olgun sanan yerde kalır.

*Kasırga, ağaçları yerinden söker.Ama alçak otlara şifadır.Gönül, sende Allah'a karşı ot gibi mütevazı ol da rahmete eresin .

*Faziletin mihrabı şüpheli işten kaçınmak ve dünya sevgisini azaltmaktır.

*Heveslerinden kurtulan kişi buluğa ermiştir.Milletin çoğu ise halen çocuktur.Vehim, fikir, duygu, çocukların tahtadan atıdır.Sen ilim atına bin.İlim, gönül ehline küheylan olur, beden ehline yük olur.

*Kendini kendinden arıt ki, içindeki pak seni göresin.

*Vücut ana gibi ruha gebedir.Ölüm ruhun doğumudur .

*Zindandan kurtulmak istersen sevgiliye baş eğ.(Secde yap)

* Ümit ve korku perdesini yırtarsan gayb alemi bütün ihtişamı ile karşına çıkar.

*Sözden el çek ki, Allah sende Ledün ilmini meydana çıkarsın.

*İyilikte ve kötülükte her insanın kendisine benzer melekten bir arkadaşı vardır .

*Ateşten yaratılanlar, topraktan yaratılana düşmandır. Ateş suya , su ateşe düşmandır. Ateş heva, su ise dindir. Din ehlini, kin ehlinden ayır. Hak'la oturanı ara bul da onunla otur.

*Olayları yorumlama.Kendini yorumla.Kendine kötü de, ama gülbahçesine kötü deme. Hilm (yumuşaklık) kılıcı düşmanları yener. İlim suyu toprağı yeşertir .

*Allah'a kul ol, tene memur olma.

*Hışım, şehvet ve hırs rüzgârı namaz ehli olmayanları siler süpürür.

*Arzulara kul olan, Allah katında köleden beterdir.

*Bazı suçlar ve günahlar rahmet ve kurtuluş sebebidir. Ömer Peygamber'i öldürmeye geldi.İman etti. Âdem yasak meyve yedi. Kulluk ve dünya hayatı başladı.

*Bazı öldürmeler hayat verir. Bahçıvan ağaçları budamasa dallar gelişir mi?Terzi kumaşı parça parça etmese elbise çıkar mı?

*Yürü, kork ve kötüleri az kına. Allah takdirinin tuzağına karşı aczini bil.

*Hangi renk camdan bakarsan güneşi o rengte görürsün. Camı kır ki nur görünsün.

*Allah seni bezedi, nakşetti. Nakşı kıramazsan ruhu göremezsin. Allah'ın nakşını yine Allah'ın eliyle kır. Sevgilinin camına onun bahçesinden taş at.

*Amaca sabırla varılır. Acele ile değil.

Mesnevi 2. Ciltten Notlar


*Öte âleme bağ olan şeyler; ağız ve boğazdır. Onları kapa da ötel

*Bâki nur, bu aşağılık dünyanın ardındadır. Unutma ki; süt de kan nehirlerinin içinden akarak saf oldu.

*Bir akıl başka bir akılla birleşirse, kötü söz ve kötü işe engel olmuş demektir. Nefis başka bir nefsle dost olursa, akıl işe yaramaz hale gelir. Akıl başka akılla birleşti mi yol görünür, nefs başka nefsle birleşti mi yol kapanır.

*Bilgiyle uyumak, uyanıklıktır .

*Ruh, ilim ve akılla dosttur.

*Hayvan padişahın mevkiini bilebilse, öküzle eşek de Allah 'ı görürdü.

*Sabır, kurtuluşun anahtarıdır. Sabır, gözün perdesini açar; gönlü yarar açar. Gönül saf hale gelince de toprak ve su haricinde suretler görürsün.

*Güzel; güzeli sever.

*Can aynası, ancak sevgilinin yüzüdür.

*Mal çöptür. Ama boğazına da bir takıldı mı âb-ı hayatı içmene engel olur.

*Nice dualar vardır ki; helak olmanın ta kendisidir. Onun için Allah kabul etmez onları.

*İnsanların çoğu; insan yiyicidir. Selam verseler de pek emin olma.

*Aslan gibi avını kendin avla.Yabancının yaltaklanmasını, akraba desteğini falan unut.

*Kimsesiz olmak; adam olmayanların işve yapmasından daha iyidir.

*Tene yağlı ballı şeyleri verdikçe cevherini gelişmiş göremezsin.

*Miski tene sürme, gönle sür. Misk; Allah adıdır.

*Temiz söz hakikatten uzak olanlara tesir etmez. Çarpık ayakkabı çarpık ayağa uyar. Doğru olmayan gönüllere de şeytanın efsun ve efsanesi uyar.

*Dini, babadan bedava miras olarak buldun. Onun için şükürden baş çevirirsin. Mirasyedi, mal kıymetini ne bilsin!..

*Ben birisini ağlatırsam rahmetim coşar, ağlayıp taşan kişi de rahmete erer.

*Birine bir şey vermek istemezsem, o isteği ona göstermem.

*Rahmetim ağlamalara bağlıdır. Kul ağladı mı rahmet denizi dalgalanmaya başlar.

*Şehirler diridir. Kalıba bakma sen, onlar da hisseder.

*Gönlüne geçim kaygısını az koy. Eğer Hak kapısında isen korkma, ikram edilirsin.

*Beden, ruha otağdır .

*Dal, ağlayan buluttan yeşerir. Mum ağladıkça aydınlık artar.

*Mukallit olarak yaşama dini. Ama mukallit de ihsana nail olur.Yakını ölmese de cenazede yas edicilere de ücret verirler. Ekmek isteyen, yıllardır 'Allah ' der de gönle inmemişse bu söz, mushaf taşıyan eşekten farksızdır .

*Gözün, aklın ve kulağın saf olsun dilersen; tamah perdesini yırt.

*Afetsiz, felaketsiz hiçbir köşe yoktur. Allah 'ın halvet yerinden başka hiçbir yerde dinlenme ve rahat yoktur.

*Sabır, güzel hayallerle tatlılaşır.

*Kurtuluş ümidi imandan gelir .

*Sen mekânsın. Ama aslın mekânsızlıktır. Bu dükkânı kapa da ötekisi açılsın.

*Kim seni Hak 'tan, hakikatten soğutursa bil ki; şeytan içindedir.

*İnsanlardaki güzellik, altın yaldızdır.

*Eşeğin varsa mutlaka semer de olur. Canın var ise ekmek az çok gelir korkma.

*Tenini geliştirip de sonra 'İnsanlar bana hased ediyor 'diyen yanıldı. Hasedci içinde a ahmak!.

*Nefsini öldürürsen, özür dilemekten kurtulursun.

*Allah seni çirkin yaratmış olabilir. Bari ahlakını güzelleştir de hem yüzü hem huyu çirkin olmaktan kurtul.

*Bu dünyada en iyi ehliyet, iyi huydur.

*Fazileti ve mahareti kenara at. Hak yolda iyi huy ve hizmet fayda verir.

*Demirciler demir döverler. Demir kıpkırmızı olur da silah olur işe yarar. O demir, meşakkat çeken fakirdir.

*İnsan; dilinin altında gizlidir. Dil, can kapısına perdedir. Rüzgâr eserse perde açılır, içi görünür.

*Halk kendinden gafildir. Herkes önce kendi kusurunu görebilse ıslah edicilere ihtiyaç kalır mıydı? Kendi yüzünü görmek herkese nasip olmaz. Gören, Hak nurunu görür.

*Her şey, neye layıksa ona dönüşür.

*Her hünerin aslı, hayal ve düşüncedir.

*Kötü huylu güzel yüz, sahte paraya benzer.

*Sevgilinin huzurunda tedbir almayı bırak. Hoş,sana tedbir aldıran ya da aldırmayan da O zaten

*Şehadet mümine hayat, münafık için çürüme ve ölüm.

*Her canın gıdası farklıdır. Öküz şekerden ne anlar?

*İnsanın asıl gıdası Allah nurudur.

*Her şey bir şeyle buluşur da hayat bulur. Erkek kadınla buluşur çocuk olur, toprak bulutla buluşur bereket olur.

*Yeşilliğe bakanın gamı gider.

*Nice kişiler surette kaldı, özü göremedi. Göz aslında bir yağdır; gönülle birleşirse nur olur. Sen gözü gönülle destekle de nuru gör, sureti aş.

*Her kötü huyunu diken bil. Kaç kere ayağın yaralandı da fark etmiyorsun.

*Cömertlik; şehvet ve lezzetleri terk etmektir. Şehvet yüzünden düşen kalkamaz, hiç unutma.

*Heva ve hevesi bırakmak sağlam bir iptir. Buna tutunup arşa çıkarsın.

*His nuru insanı aşağı çeker, Hak nuru yukarı

*İhlasa eren kurtulur. Hiçbir ekmek tekrar buğday olmaz, hiçbir ayna tekrar teneke olmaz. Öyleyse ihlas makamına ermeye bakmak. Erdin mi geri inmezsin korkma.

*Güzele eş olan kurtuldu. Kara odun ateşe eş oldu aydınlık geldi. Ölmüş buğday (ekmek) cana eş oldu hayat geldi.

*Hıristiyanların cehaletine bak ki; asıldı dedikleri İsa 'dan medet umarlar. Bizim İsa 'mız diri.

*Haset, pusuya yatmış kurttur.

*Bedene hangi huy galip ise hüküm onundur. Maden içinde altın fazla ise altın sayılır, bakır fazla ise bakır sayılır. Sevabın fazla olsun ki; mümin diye hüküm verilsin.

*Öküz nefsini öldür de gizli ruh dirilsin.

*Zina edenler avret yerleri kokarak, şarap içenler ağızları kokarak haşrolacaklar.

*Dost, altın gibidir, bela da ateşe benzer. Halis altın ateş içinde saf hale gelir.

*Gaybı bilen Allah 'ın has kulları kalb casusudur. Has bilgi almak istersen o casuslarla irtibata geç.

* Lokman iyi bir köle idi. Efendisi onda bereket sezdi de her yemeği önce ona verir sonra onun artığını yerdi. Bir gün karpuz aldı efendisi ve lokmana yollamadı, onu huzuruna çağırdı. 'Lokman al karpuz ye 'dedi bir dilim verdi. Lokman iştahla yedi. Bir daha kesti onu da yedi. Derken son dilime gelindi. Efendi 'Bunu da ben yiyeyim 'dedi. Isırması ile tükürmesi bir oldu. Efendi 'Lokman bu karpuz zehir, nasıl yedin, niye demedin bize ? 'dedi.

Lokman 'Efendim, bana bugüne değin öyle çok ihsan ettiniz ki, bu karpuz acı diyemezdim. Bu edebe ters olur, size nankörlük olurdu 'dedi.

Hak 'tan gelen belaları acı karpuz bil. Sana ne nimetler verdi. Acı karpuz verdi diye hemen kızacak mısın, yoksa Lokman olma niyetin var mı?

*Sevgiden acılar tatlı, bakır altın olur. Sevgiden ölü dirilir. Sevgi, bilgi neticesidir. Noksan bilgi, aşk doğurmaz.

*Aklın özelliği sonu görmektir. Sonu görmeyen akıl ise nefsindir.

*Bir yandan korku, bir yandan ümidin varsa iki kanatlı olursun.Tek kanatlı uçulmaz zaten.

*Can İbrahim'i olursa onu ateş yakar mı?

*Hile eden, hile bulur.

*Allah hükmeder dilediğini yapar. Bazen derdin kendisi bile şifa olur.

*Tevbe de elde değildir. O nasip ederse tevbe edersin.

*Tevbe tohumunu gözyaşı ile sulamazsan rahmet meyvesi nasıl beklersin

*Akılsız dost, düşman demektir.

*Musa, dağda bir çobana uğradı. Çoban aklınca Allah 'ı zikrediyordu. Şöyle diyordu:

'Hey koca Tanrı!.. Gel bana sakalını tarayayım, gel bitini ayıklayayım, gel sana süt içireyim, gel de kulübemde dinlen '

Musa hiddetlendi:

'Behey sersem, Allah 'la nasıl konuşursun? Dua ederken kâfir oldun gitti, behey akılsız '

Çoban bir feryat etti ki, ağlayarak tası tarağı bıraktı çöllere düştü. Allah Musa 'ya vahyetti;

'Kulumla arama girmeye utanmaz mısın? O ne güzel beni kendi aklı ve gönlünce anardı. Ey Musa sen Allah 'a yaklaştırmaya mı geldin uzaklaştırmaya mı? '

Musa hatasını anladı ve üzüldü de çobanın ardına düştü. Çoban çöllerde idi artık. Musa 'Hakkını helal et, sürünün başına dön 'dedi. Çoban 'Sen beni azarlayana dek ben dünyada idim. Şimdi Rabbim beni öyle bir nurla ateşledi ki durmam artık, perde açıldı ey Musa! 'dedi ve gözden kayboldu.

Can, sevgiden nurdur. Allah can ehlinin diline bakmaz kalbine bakar. Kâbe 'nin içine girene 'Kıbleye dön 'demek ne kadar abestir.

*Âşıkların şeriatı da mezhebi de Allah 'tır.

*Ölümün sırrı haşrde, kanın sırrı bedende ortaya çıkar.

*Karalanmış tahtaya yazı yazılmaz. Bil ki, Allah 'ın bela vermesi ve seni ağlatması rahmet yazısı yazmak için kalp tahtanı temizlemesi demektir.

*Kim altına ve gümüşe ermiş ise bil ki, kazanma zahmetine katlanmış demektir.

* Ay, ancak geceleyin cilve eder. Sevgiliye gece git.

* 'Akıllının düşmanlığı cahilin sevgisinden yeğdir 'der Hak Peygamber.

*Adamın biri ağaç altında uyurken ağzına yılan girdi. Bunu uzaktan gören yiğit bir atlı koştu ve hemen uyuyan adamı uyandırıp kırbaçlamaya başladı ve ona yerden çürük elmaları yemesini emretti. Adam korkudan yedi. Sonra yiğit adamı kırbaçlayarak koşturuyordu. Zavallı adam çöllerde saatlerce koştu. Kan ter içinde kalmıştı. Nihayet yere diz çöktü ve başladı kusmaya. Yılan çıkıverdi. Adam yiğite minnetle baktı ve 'A yiğidim bunu neden baştan demedin, sana düşman kesilmiştim şimdi minnettarım, canım kurtuldu . 'dedi.

Yiğit 'Baştan desem ödün patlar yaşayamazdın. Kurtulman için kırbaç, çürük elma ve koşma gerekiyordu 'dedi.

İyi anla! Yılan giren adam sensin. Yiğit, Hak Nebi...Kırbaçlar dünyevi eza ve belalar. Çürük elma fakirliktir. İçinden çıkan yılan ise nefsin. Onu defetmeden kurtulamazsın.

* Gönül aynan saf olmadıkça çirkini güzelden ayıramazsın.

*Gülsuyuna b.k böcekleri üşüşmüş ise, bil ki o su aslını yitirmiştir.

* İblis Adem 'e secde etmiş olsaydı; Adem, Adem olmazdı.

*Aptalın sevgisi, ayı sevgisidir. Kini sevgidir, sevgisi de kin.

*İhsan etmek kine merhemdir.

*Cemaate dost ol. Kervan kalabalık ise eşkıyanın cesareti kırılır.

*Miractan maksat, Dost 'u görmek idi. Bu arada arş da görüldü melekler de.

*Gönül uykuda penceredir. Uyanık rüya görenler ise ariflerdir.

* Ağrı, sızı ve hastalık hazinedir. Deri yırtıldı mı iç tazelenir .

*Akıl, başka bir akılla kuvvet bulur.

*Dünyada üç tip kadın vardır, ikisi zahmet ve mihnet, biri hazinedir:

1-Bakire olanı alırsan, her şeyi ile senindir, hazinedir.

2-Dul olanı alırsan yarısı senindir, yarısı eski kocasının.

3-Hem dul hem çocuklu alırsan hiç senin olmaz, aklı hep çocuğun babasındadır.

*Anaları ağrı tutmasa, çocuk doğmaz. Bu gönül gebedir, ağrısı bela. Nasihatler de ananın ebesi.

*Allah 'ın feyzine geç mazhar oldu isen üzülme. Bil ki, O ihmal etmez, imhal eder (mühlet verir, zamanı vardır.)

*Vuslat muhabbeti duymak dilersen VEDDUHA suresini çok oku.

*Ateşe mensup nefsi gül bahçesi yap. Vefa tohumunu ek de zikir ve tesbih bülbülleri ötüşmeye başlasın.

*Kahırla lütuf birbirine eştir. İkisinden rahmet doğar.

*Sevdiğin şeyler, seni kör ve sağır eder.

*Gönül yalan sözden ferah bulmaz. Yağa su karışırsa kandil güzel aydınlatır mı?

*Halk, arzu ve heva sarhoşudur .

*Kasıtsız olmak bilgisizi âlim yapar, kasıt ve garez bilgiliyi zalim yapar.

*Avamın ibadeti havâsın günahıdır .

*Dostlarla olunca acı yemiş bile hoş olur.

*Yemin, yalancıların siperidir. Doğrular buna ihtiyaç duymaz ki.

*Hak olmadıkça batıl anlaşılmaz.

*Allah Kadir gecesinde gizlidir.

*Korku, açlık, mal azlığı ve hastalık can hazinesinin ortaya çıkması içindir.

*Söz manaya yetmez. Söz hesaba benzer. Hesap güneşe bizi ne kadar yaklaştırır ki? Allah 'ı bilenin dili kapanır, gönlü manaya açılır .

*Oltadaki et, balığın canını almak içindir. Onu ihsan sanan helak oldu

*Başkasının ayıbını söyleyen, onu mutlaka görecek demektir .

*İnsanın yarısı ayıp, yarısı gaybtır.

*Allah merhamet etti de bize Nuh ve Hud kavminin helâkini örnek yaptı. Biz ibret alalım diye onları kahretti. Ya tersini yapsaydı?

*Ekmeğim yok diye ağlayan! Mademki Allah merhametli diye inandın, korku niye?

*Yunus balık karnında pişti.Yunus tesbihle karaya çıktı. Sabretmek canın tesbihidir. Sabır sırattır, geçerken sızlanma, nasıl olsa yolun cennete çıkacak.

*Dünya hikmeti zannı ve şüpheyi artırır, din hikmeti kişiyi arşa çıkarır.

*Ahir zamanın adi ukalaları kendilerini evvelki alimlerden üstün görür .

*Fikir ona derler ki; bir yol açsın. Yol ona derler ki; Allah 'a varsın.

*Duygu koyunlarını Allah yaylasında otlat ki, hakikât bahçesine gidebilesin .

*Söz yuva gibidir, Manâ kuş gibi. Cisim ırmaktır, ruh su gibi.

* Nefs Nemruttur. Ateş yakar onu. İbrahim nefsi öldürdü ateş yakmadı.

*Kılavuz yolcuya gerek, menzile varana kılavuz gerekmez.

*Her şey zıddı ile anlaşılır .

*Karalanmış kağıtta yazı okunmaz, beyaz kağıtta okunur. İçini arıt da nur görülsün.

* İçsiz tohum fidan olmaz, zevksiz ibadet fayda etmez .

*Güneş ışığı pisliğe düşmekle değerini yitirmez.

*Kibir ve kinin başlangıcı şehvettir .

*Büyüklenmek zehirdir.

* Şehvet yılanını hemen ez ki, büyüyüp başına ejderha kesilmesin.

*Yoldaşını çok övme, ayrılık gelir.

*Anne yavrusuna süt vermek için çocuğu çağırsa çocuk delil ister mi, güvenerek hemen koşar. Peygamber anadır, hâlâ sözlerinde delil ve mantık mı ararsın?

*Kıssa ölçektir, mana içindeki buğday. Akıllı olan, taneyi alır ölçeği almaz, ona takılmaz.

* Aralarında sözden eser yok, ama Bülbülle Gülden ne maceralar dinlersin ibret alırsın!.

*Gönlü açık olanın, eli de açık olur.

*Sirkeyi ısıtsan bal olmaz, balı ısıtsan sirke olmaz.

*Uzağa bakış kör eder. Adam sarayda uyur, sarayı görmez. Yakına bak da gör kendindekini. Gök gürlemesi, susuzun başını ağrıtır. Bilmez ki rahmet gelecek.

*Kötü zan, insana güçlü bir engeldir.